KAWLTUCHAWI HLA SAWI FIAHNA

Image
KAWLTUCHAWI HLA SAWI FIAHNA Kawltu chu tuthlawh tihna a ni a. Kawltuchawi chu tuthlawh kenga hlo thlo thin te tihna a ni ber ang chu.  1. A hla changkhatnaah chuan an thenrual, lawmte nena hlo an thlawh dan a tarlang a.  An lo, an buh hmun chu ramngaw tha tak ang maiin buh chuan a ti hring mawi em em mai a. Chu hmunah chuan lawmte nen hlim takin hlo an thlo thin a. Rihmim thing rah sava vahui ten hlim taka an tlan ang maiin a inchan a. An hlo thlo tang ri te chu thiam takin an rum nghiai e tiin, an hmabak, an thlawh bak chu thlo zel turin tan an khawh zel a. A changin a sir lamah an han tawlha, hlo thlawh dana an chet vel dan te chu tarlang zelin. Nausen nu leh paten an lawm loh chung pawha hlim taka an nui hak hak mai te inchan zelin, hlo thlawh pah chuan a then an lo zai a. Hlim taka lawmte nena hlo an thlawh thin dan chu changkhatnaah hian min hrilh a ni.  2. A hla chang hnihnaah chuan lawmte nena an hlim thin dan. Tu dang an ngaih lohzia min tarlansak leh thung a.  Khua

IN THINLUNG CHU LUNGHLU ANGA CHANG NI RAWH SE (Myanmar mipuite tana lehkhathawn) - Rohmingthanga Ralte




IN THINLUNG CHU LUNGHLU ANGA CHANG NI RAWH SE
(Myanmar mipuite tana lehkhathawn)

-Rohmingthanga Ralte

He lehkhathawn, lehkhathawn pangngai pawh ni lo ziak ve ngawt tur hian Myanmar mite tan engmah ka ni lem lo a. Nih a ngaih leh a ṭul pawh ka hre hran bawk lo a. Mahse, tun laia ka luhchilh thil, indopui pahnihnaa Facism duh lohna, epletna nasa tak, indona leh an do letna behbawm film za (100) chuang ka en tawh aṭangin Myanmara thil thleng mek hi suihzawm a remin. ‘Beiseina hi min a neih phawt chuan a hlawhtlinna chu a rawn awm ve mai ṭhin’ tihte nen hmer kawp a rem em mai a, han ziak ve leh pawm mai ang.

Indopui pahnihnaah khan German ho khan Juda mite kha maktaduai 6 chuang an that a nih kha! Mahse, tharum chauhin German ho khan Juda te laka chakna an changa, a chungnung zawk an nih thu erawh khawvel hian a pawm lem lo niin a lang? An tum ber Juda te khawvel aṭanga dah bo, an hlawhtling lo bawk a. Tharuma chak zawk si kha, a hlawhchham zawk chu an nih tak kha.

Silai nena, silai nei ve lote chunga nunrawnna lan tira, vaubeh a, an thah zel avang khan German ho kha Judate lakah an champion reng reng lo. Chutiangin, Burma sipaite pawn an duh ang tam, mipui pawh lo kaphlum mah se, silai kaw hmawr hmachhawntute rilru an hneh tel miau dawn loh avangin, a tlawm zawk an la ni tho ang.

Thiam thil leh innghaisak dan tinreng fawmkhawmin, Juda mite kha German mi rawngra pui puite khan tuk tlawm an tum a. An thinlung thlenga chhut keh sawm vek pawh an tum a. Chumi atan chuan concentration camp rapthlak tam takah khan, judate inkarah hem te ber atanga a lian ber an thlak nasa a nih kha. Myanmar mipui zalenna duhtute pawh, mipui aṭang vekin, sipai sorkar ṭantute hmangin, sipaiin hem pawh an rawn thlak ve zelin a rinawm a, mahse, in tuma in chian miau chuan hneh theih in ni ngai lo ang a. Phel darh mai mai chi pawh in ni hek lo ang.

''Indona leh hmangaihnaah chuan thiang lo a awm lo'' tih ni ṭhin mahse, German ho khan an nunrawnna kha theih tawpa thup chu an tum ve a. Mahse, sual leh thil dik lo zawk hi chu, thup bo hlen tak tak theih a ni ngai lo. German hovin Judate urhlum nan hmun pakhat an hman, Poland rama Sobibor camp te kha, an tlawm dawn tih an hriat khan, tichhiain, a thupbo nan thingte an phun hnan vak a. Leiah a lo inphumbo hman ṭep tawh nghe nghe a. Mahse, hmuhchhuah leh niin, German ho thil sual tih hailan nan ruhro tam tak pawh hai chhuah leh a nih kha.

Juda ho urhlumna tura an thurel ‘Final solution (mass murderer)’, an relna ṭhutkhawmte kha thil thleng miah lo ang a lantir turin, khata minute ang ang kha halral fai vek a ni a ngaih a ni a. An thurel a bo fai vek emaw an tih zinaga pakhat, Luthera copy chu US Army ten kum 1947-ah German foreign office-ah an hmu chhuak leh ta hlauh a. Kha mi ṭuma an minute awm chhun a ni ta nghe nghe a. Thil dik lo chu thup bo hlen tak tak theih a ni mawlh lo. Khata a khaipa Einchman-a pawh, indopui zawh hnu kum tamah, dan anga a chungthu rel niin, Israel ramah khai then nawlh nawlh a lo nih tawh kha.

Tunah pawh Myanmar sipai hotute chuan an mipuite an kah chungchangah, an thu ni lo leh an sipaiten an duh anga an lo tih ve ringawt a nih thuin phat nawina an han zawng ṭan kau a. Mahse, engtikah emaw chuan mipuite kap tura thu petute chu, hai chhuahin a la awm ang a. Thihna thang valh pawh an la hmachhawn ve ngei ang chu. Anni ho tan hian thihna hi a rapthlak zual teh a nia. A chhan chu he khawvela lal leh chungnung taka awm nuam ti leh thlahlel hlel an ni si a.

Judaten German ho beihlet nana an hman ber chu an concentration camp aṭanga ‘dam khawchhuah’ a ni. Chutiangin Myanmar mipuite pawh sipaite laka hnehna chan theihna tur chu, sipai ho an dam a nih chuan, nangni pawh dam ve zel tum a ṭha a. Nunna hlu tak a theih chen chenah invenpui zel ula. German hovin Judate an rilru thlenga an hneh fai vek miau loh avangin Judate ropuina chu upbeh rual lohin vawiin thlengin a lang ta zel a. Chutiangin Myanmar mipuite ropuina leh huaisenna pawh hi khawvel hriat hmabak a la ni zel ang. In thinlung kha kahpathir anga a khawng tlat zel chuan.

Khawvel a changkang zela, hman laia tharum hmanga chungnung zawk zawnna ringawt ang khawvel hlui kha, khawvel tharah awlsam taka hman theih a ni tawh si lo. Mipui rorelna leh sipai rorelna inchuha, Myanmar sipai leh mipuite inkara inepna nasa tak a thleng mekah pawh, vawiin thlengin Myanmar mipuite huaisenna chu kan la hmu zel a nih hi. Tun hmaa sipai hlaua kimki ṭhin te kha, a kawtawpah tak meuh an ṭang mek a. An thinlung lunghlu ang chang chu, a zawp mai dawn loh avangin, tuk tlawm tak tak theih an ni lovang.

Sipaiin ralthuam ṭhapui pui nen han hnawh darh tum ṭhin che u mah se, an hlawhtling thei si lo. Thihna leh thisen luang pawhin, mipuite a tlawm tir thei chuang lo. Beiseina duhawm leh in lo tem tawh, mipui zalenna hlutzia in hriatchian tawh avangin, awlsam taka vaubeh leh hneh mi in ni tawh si lo a.

Mahse, hei hi lo hre reng teh u. Revolution hi vawi leh khatah a inzialmum nghal mai thei a ni ṭhin si lo a. Judaten zalenna famkim neih nan nun maktaduai tam an lo chan tawh a. Chutiangin zalenna man hi a to si a. Myanmar mipuite pawh thihna hian tlawmna a keng vek lo ti hrerengin, in thinlung tun anga lunghlu anga chang leh sak a nih reng chuan hnehna chang zawk in la ni ngei ngei ang a. Dawhtheihna leh teirei peihna te nen hma lam thlir reng ula, zalenna manah thisen tam tak a chhuah pawh a ngai ang. Khawvel kalphung a ni ṭhin miau mai si a. Mahse, in tana martarte thisen tluka thisen hlu erawh in tan a awm tawh ngai lo ang.

Khawvelah history-ah, sipai chakna hmanga mipuite pawng nek ṭhin te hian rei tak ro an rel ngai lo a. Hitlera ropui vang lai meuh paw’n indopui pahnihna, kum 6 chhung pawh a daih loh kha maw!

“In thinlung mangang suh se, Pathian in ring e . . . (Johana 14:1)”


ZO TUNGCHAW

Comments

Popular posts from this blog

KAWLTUCHAWI HLA SAWI FIAHNA

LALṬANPUIA TOCHHAWNG CHANCHIN TLANGPUI - Rohmingthanga Ralte

RÛN MAWI LEH A PHUAHTU VALZOTE CHANCHIN TLANGPUI SAWI ZAUNA - Rohmingthanga Ralte