No. 4 AN TIH CHHAN, A NIHNA CHHAN.

Image
No. 4 AN TIH CHHAN, A NIHNA CHHAN. (Disclaimer: He post hi kan hriatna tizau atan, educational purpose atana post a ni e) - ZO Tungchaw Facebook Page ( https://www.facebook.com/ZOTungchaw2RH ) A number an pek dân (numbering system) hi, dân phal loh damdawi sumdawnna aṭanga lo chhuak nia sawi a ni. Heroin hi an siam dân aṭangin, a fir (purity) dân leh an nihphung aṭangin hetiang hian number hmanga ṭhen sawm ṭhin a ni. No. 1 chu ‘Ka-ni’ (opium) kan tih hi a ni a. Poppy pangpar aṭanga an hnai chhuah, la thlitfim miah loh te hi an ni. No. 2 chu Ka-ni kan tih aṭanga an thlitfim deuh hret ho hi a ni a. Nachhawkna lar em em, ruihtheih, addict theih Morphine leh a tlukpui ang chi vel hi an ni. No. 3 chu No. 2 aṭanga an thlitfim leh hret, a rawng pawh a buang deuh a ni a. Heng hi zuk atan an hman ber ṭhin avangin 'smoking heroin' tia sawi a ni ṭhin. Brown sugar tia kan hriat ṭhin te pawh hi a ni mai awm e. No. 4 chu no. 1 aṭanga no. 3 thlitfimna rawn paltlang vek tawh. Fir lutuk tak m...

Literature Sawifiahna - Ka Tungchaw


PAPER –V
THEORY OF LITERATURE

UNIT -1

 

- Ka Tungchaw

(Theory of Literature bu aṭanga MCQ atana lakchhuah a ni e)

 

LITERATURE SAWIFIAHNA

 

1.      Literature thumal ṭobul hi Latin ṭawng ‘littera’ (lehkhathawn tihna) tih aṭanga lo chhuak a ni a.

 

2.      Chuta ṭang chuan ‘literatus’ a lo pianga, chu chu ‘lehkha lama hriatna nei’ tihna a lo ni leh a.

 

3.      ‘Literatura’ a lo piang leh a, chu chu ‘hawrawp hmanga thuziak leh ṭawng dik zirna’ tih lam a rawn hawi ta a.

 

4.      French ṭawng thumal pakhat, thuziak awmze nei an sawina ṭawngkam tho ‘litterature’ tih nen hmer zawmin. Sap ṭawng thu mal thar ‘literature’ tih hi kum zabi 14 aṭang khan an lo hmang ṭan ta a ni.

 

5.      Awmze puitling neia an hman tak tak hun erawh kum zabi 19-na ah a ni.

 

6.      Literature hrilhfiahna pahnih a awm a. A hmasa zawk hian a huam zau hle a:

 

“Eng thu pawh ziaka dah awm reng reng, a ziak dan leh a chhung thu awm dan pawh thlei dang chuang lovin, eng chanchin leh eng chungchang emaw leh eng thil emaw pawh ziaka dah tawh phawt chu” a huam thei vek a ni.

 

A hrilhfiahna hnuhnung zawk leh huam zim zawk, a zirna mual aṭanga pawm nuam zawk chu:

 

“Literature (thu-leh-hla/Thuhlaril) chu mihring rilru leh ngaihtuahna, lunglen zawng leh vei zawng thu eng pawh, mihring nun nena inlaichinna eng emaw tak nei, awmze kumhlun nei tur chia mawi leh nung tak tura phuah chhuah hi a ni”

 

7.      ‘Literature’ hi khawvel thil mawi (arts) zinga mihring lung dumtu ber a ni. A chhui zau leh chhui thuk apiangin an hlimpui lehzual ṭhin.

 

 

LITERATURE ZEṬHUANG

 

1.      Literature zeṭhuang hi hlawm lian pui pui pathumah ṭhen hran a ni a. Chungte chu an upat dan indawtin:

(1)   Poetry

(2)   Drama leh

(3)   Prose te an ni.

 

2.      A chang chuan zeṭhuang hnih chauh anga sawi thei a ni bawk a; Poetry leh Prose tiin. A chhan pawh Drama hi ṭhenkhatin Poetry huanga an khung laiin, ṭhenkhatin Prose huangah an khung ṭhin vang a ni. A chhan dang leh chu Lemchanah hian hla leh thu a tel kawp ṭhin vang a ni.

 

3.      Literatue zirna mualah chuan ziaka dah (written record) awm chin chauh zir a ni deuh ber ṭhin.

 

4.      English literature-a hla upa ber chu tlar 3182 lai a sei ‘Beowulf’ (Old English Heroic Epic Poem) a ni.

 

5.      Kum 1600-1700 thleng khan lemchan ziaktute chuan, lemchan ziah nan hla thu an hmang deuh ber.

 

6.      William Shakespeare a rawn lan khan, ani khan lemchan thawnthu ziah nan, hla leh thutluang a rawn hman pawlh ṭan ta a ni.

 

7.      ‘Literary Trends’ hi hrilhfiah dan pahnih a awm a. A hmasa zawk chu: 

    “Hla leh thuziak thlur hrang hrang hmasawn leh ṭhan dan tlangpui emaw, thuziak leh leh thil thar a tahtawla a lo lan chhuah zel dan” tiin.

 

A hnuhnung zawk chu, “Lemchan leh thuziak thlur hrang hrangin awn lam leh pan lama neih dan tlanglawn ber hi a ni thei bawk”.

 

 

ZO TUNGCHAW

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

LALAWITHANGPA CHANCHIN LEH A HLA TE (1885-1965) - Rohmingthanga Ralte

Thereng chi hrang hrang hming - Ka Tungchaw

PATHIAN HLA SIAMTU PATEA - Rohmingthanga Ralte Asst.Prof.Mizo Deptt. GANC