KAWLTUCHAWI HLA SAWI FIAHNA

Image
KAWLTUCHAWI HLA SAWI FIAHNA Kawltu chu tuthlawh tihna a ni a. Kawltuchawi chu tuthlawh kenga hlo thlo thin te tihna a ni ber ang chu.  1. A hla changkhatnaah chuan an thenrual, lawmte nena hlo an thlawh dan a tarlang a.  An lo, an buh hmun chu ramngaw tha tak ang maiin buh chuan a ti hring mawi em em mai a. Chu hmunah chuan lawmte nen hlim takin hlo an thlo thin a. Rihmim thing rah sava vahui ten hlim taka an tlan ang maiin a inchan a. An hlo thlo tang ri te chu thiam takin an rum nghiai e tiin, an hmabak, an thlawh bak chu thlo zel turin tan an khawh zel a. A changin a sir lamah an han tawlha, hlo thlawh dana an chet vel dan te chu tarlang zelin. Nausen nu leh paten an lawm loh chung pawha hlim taka an nui hak hak mai te inchan zelin, hlo thlawh pah chuan a then an lo zai a. Hlim taka lawmte nena hlo an thlawh thin dan chu changkhatnaah hian min hrilh a ni.  2. A hla chang hnihnaah chuan lawmte nena an hlim thin dan. Tu dang an ngaih lohzia min tarlansak leh thung a.  Khua

Literature Sawifiahna - Ka Tungchaw


PAPER –V
THEORY OF LITERATURE

UNIT -1

 

- Ka Tungchaw

(Theory of Literature bu aṭanga MCQ atana lakchhuah a ni e)

 

LITERATURE SAWIFIAHNA

 

1.      Literature thumal ṭobul hi Latin ṭawng ‘littera’ (lehkhathawn tihna) tih aṭanga lo chhuak a ni a.

 

2.      Chuta ṭang chuan ‘literatus’ a lo pianga, chu chu ‘lehkha lama hriatna nei’ tihna a lo ni leh a.

 

3.      ‘Literatura’ a lo piang leh a, chu chu ‘hawrawp hmanga thuziak leh ṭawng dik zirna’ tih lam a rawn hawi ta a.

 

4.      French ṭawng thumal pakhat, thuziak awmze nei an sawina ṭawngkam tho ‘litterature’ tih nen hmer zawmin. Sap ṭawng thu mal thar ‘literature’ tih hi kum zabi 14 aṭang khan an lo hmang ṭan ta a ni.

 

5.      Awmze puitling neia an hman tak tak hun erawh kum zabi 19-na ah a ni.

 

6.      Literature hrilhfiahna pahnih a awm a. A hmasa zawk hian a huam zau hle a:

 

“Eng thu pawh ziaka dah awm reng reng, a ziak dan leh a chhung thu awm dan pawh thlei dang chuang lovin, eng chanchin leh eng chungchang emaw leh eng thil emaw pawh ziaka dah tawh phawt chu” a huam thei vek a ni.

 

A hrilhfiahna hnuhnung zawk leh huam zim zawk, a zirna mual aṭanga pawm nuam zawk chu:

 

“Literature (thu-leh-hla/Thuhlaril) chu mihring rilru leh ngaihtuahna, lunglen zawng leh vei zawng thu eng pawh, mihring nun nena inlaichinna eng emaw tak nei, awmze kumhlun nei tur chia mawi leh nung tak tura phuah chhuah hi a ni”

 

7.      ‘Literature’ hi khawvel thil mawi (arts) zinga mihring lung dumtu ber a ni. A chhui zau leh chhui thuk apiangin an hlimpui lehzual ṭhin.

 

 

LITERATURE ZEṬHUANG

 

1.      Literature zeṭhuang hi hlawm lian pui pui pathumah ṭhen hran a ni a. Chungte chu an upat dan indawtin:

(1)   Poetry

(2)   Drama leh

(3)   Prose te an ni.

 

2.      A chang chuan zeṭhuang hnih chauh anga sawi thei a ni bawk a; Poetry leh Prose tiin. A chhan pawh Drama hi ṭhenkhatin Poetry huanga an khung laiin, ṭhenkhatin Prose huangah an khung ṭhin vang a ni. A chhan dang leh chu Lemchanah hian hla leh thu a tel kawp ṭhin vang a ni.

 

3.      Literatue zirna mualah chuan ziaka dah (written record) awm chin chauh zir a ni deuh ber ṭhin.

 

4.      English literature-a hla upa ber chu tlar 3182 lai a sei ‘Beowulf’ (Old English Heroic Epic Poem) a ni.

 

5.      Kum 1600-1700 thleng khan lemchan ziaktute chuan, lemchan ziah nan hla thu an hmang deuh ber.

 

6.      William Shakespeare a rawn lan khan, ani khan lemchan thawnthu ziah nan, hla leh thutluang a rawn hman pawlh ṭan ta a ni.

 

7.      ‘Literary Trends’ hi hrilhfiah dan pahnih a awm a. A hmasa zawk chu: 

    “Hla leh thuziak thlur hrang hrang hmasawn leh ṭhan dan tlangpui emaw, thuziak leh leh thil thar a tahtawla a lo lan chhuah zel dan” tiin.

 

A hnuhnung zawk chu, “Lemchan leh thuziak thlur hrang hrangin awn lam leh pan lama neih dan tlanglawn ber hi a ni thei bawk”.

 

 

ZO TUNGCHAW

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

KAWLTUCHAWI HLA SAWI FIAHNA

LALṬANPUIA TOCHHAWNG CHANCHIN TLANGPUI - Rohmingthanga Ralte

RÛN MAWI LEH A PHUAHTU VALZOTE CHANCHIN TLANGPUI SAWI ZAUNA - Rohmingthanga Ralte