KAWLTUCHAWI HLA SAWI FIAHNA

Image
KAWLTUCHAWI HLA SAWI FIAHNA Kawltu chu tuthlawh tihna a ni a. Kawltuchawi chu tuthlawh kenga hlo thlo thin te tihna a ni ber ang chu.  1. A hla changkhatnaah chuan an thenrual, lawmte nena hlo an thlawh dan a tarlang a.  An lo, an buh hmun chu ramngaw tha tak ang maiin buh chuan a ti hring mawi em em mai a. Chu hmunah chuan lawmte nen hlim takin hlo an thlo thin a. Rihmim thing rah sava vahui ten hlim taka an tlan ang maiin a inchan a. An hlo thlo tang ri te chu thiam takin an rum nghiai e tiin, an hmabak, an thlawh bak chu thlo zel turin tan an khawh zel a. A changin a sir lamah an han tawlha, hlo thlawh dana an chet vel dan te chu tarlang zelin. Nausen nu leh paten an lawm loh chung pawha hlim taka an nui hak hak mai te inchan zelin, hlo thlawh pah chuan a then an lo zai a. Hlim taka lawmte nena hlo an thlawh thin dan chu changkhatnaah hian min hrilh a ni.  2. A hla chang hnihnaah chuan lawmte nena an hlim thin dan. Tu dang an ngaih lohzia min tarlansak leh thung a.  Khua

VALHA VALA VALHALA! -Mafaa Hauhnar


VALHA VALA VALHALA!

-Mafaa Hauhnar

 

Tunlai khawvela a movie leh a novel ang zâwnga tlângtla êm êm, chhiartu leh entute’na an kûrpui nasat tak mai chu “Fantasy” hi a ni âwm e. JRR Tolkien -a The Hobbit leh The Lord of the Rings te, C. S. Lewis-a The Chronicles of Narnia te leh tun lai deuh J. K. Rowling-i Harry Potter thawnthu te, Twilight (series) Stephenie Meyer kutchhuak atang ringawt pawh hian a chiang ngang mai.

 

Fantasy chu thawnthu phuahchawp (fiction) thlur (genre) chi khat, khuarêl khawvêl kalphung kalh, leilung dana hrilhfiah hleihtheih loh thil, tisa khawvel piah lam, suangtuahna rama din leh duan, dawi leh rau lam kaihhnawih, mi tih theih si loh, sa ni chiah chuang bawk si lo, thilsiam maksak tak tak “channa” a ni. Science fiction leh horror nena ngaihpawlh loh a tha âwm e.

 

Fantasy literature hi Mizote’na kan tlâkchham lam tak mai a ni a. Hemi huang (genre)-ah hian Mizo hniak hmuh tur a awm meuh lo a tih theih hial ang. Tuna C Lalnunchanga, Taitea ti a kan koh mai thinina fantasy novel Kâwlkil Piah Lamtluang [C. Ramengmawii, phek 502, Rs 350, 2015] a han ziak hi Mizo literature hmasawn chhohnaa mêl-lung pawimawh tak a va ni êm!

 

Kei chuan a mimal tak chuan Fantasy hi a film emaw, a thawnthu emaw zawngin ka tuipui ngai teh chiam lo va. Kan enin, ka chhiar peih thathum thin lo. Ka hmu hniam lo va, ka dahsang ngai hranpa lo bawk.

 

Tuna Mizo novelist zinga ka la dah chungnun ber Taitea kutchhuak hi ka han khurbînpui ta tak tak thung a. Ka chhiar zawh hma chu châng dang ka kân thei lo a ni ber.

 

Fantasy meuh pawh mi ngainattir a, mi ngaihzawntir thei khawpin Taitea hi a themthiam zu nia. Mahni duhthu ngeia ka awih lohna mi dah botir thei khawpin mi a hmin thei. Chhiartute mi chelh beh tlat dan a thiam a; phêk tinin a tibing mup mup ang che.

 

Mizo literature-a Taitea pawimawhna hi sawi nawi rual a ni lo va, a hming hi novel huangah chuan Hmingthangvunga a ni hawtin ka hria. Novel hi bu 8 a ziak tawh a, ka ngaihdan chuan mi dangte aia a filawrna leh a fawr fâlna chu Pasalthate Ni Hnuhnung tih leh Ruamrai Thuruk tih kha a ni a.

 

Chu a dinhmun nghet sa mar mar tak mai chu tuna a novel thar hian a rawn sawh nghet lehzual a. Kan novelist tha ber a nihna hi a prove leh chuan a ngai hauh lo nâ a, he lehkhabu hian a rawn tichiang leh sauh zawng a nih hi le.

 

He a thawnthu bu thar hi thal khaw rum laia ruahtui haw hmasa ang maiin ka lâwm a, hlimin ka parh hawrh hawrh mai. Kum tam tak hnua Mizo novel ka chhiar zinga original ber a ni, tiin duhthawh takin ka’n sawi hial teh ang. Kum 10 chhung zet he a thawnthu hi a puahin, a phuah a; a chaiin, a chhaih a ni. Zu pawh a in-up rei na nâ nâ chu a fîr thain, a thlum tui bik an ti thin maw kha? He a novel hi, “10 years blended” ngat lehnghal a ni bawk a, hrawk a fah ngang mai.

 

He thawnthu hmatheh-ah hian a thawithamin Vala (Vanlalliana) chungchang min sawi hmawr hawnsak a. A bu chhung chu Vala’na ama chanchan a sawina (first-person narrative) a ni thung.

Shillong-a an khawsak laia a lungdî Muantei’n pasal a neihsan mai tur tuar thiam lovin, MNF movement lam zawmin volunteer-ah a inpe a. East Pakistan-a an rammut lai hian zâwl-ai-di chungchang an sawi chuan a beng a verh hle a. Chu zâwl-ai-dî chu zawn chhuah a, a bialnu thinlung lâk kir leh chu tum berah neih ta a. “Ka ar khaw thim dai dawn hle mai; mahse, zâwltlingvawn nata damchhung ni chhiar liam ai chuan, beisei detna lama ka nunna dahkham chu ka thlang zawk,” ti a zâwl-ai-dî zawnga a ramchhuahna leh a rammutna-a a harsatna tawh leh a buaina tawn chanchin a ziahna (adventure) a ni.

 

Chu a zâwl-ai-dî a zawnna luhka hmasa ber chu tuifinriat lai taka “hmuhtheihloh thliarkar” mihring tumahina an la kai theih loh va Utnapistima va hmuh hi a ni a. Chu thliarkâr pumpui chu lungpui hriam takin a hual a, livir zaupuiin a kual a. Tunlai lawng tha ber ber leh thlawhtheihna hmang pawhin chu thliarkâr chu a kai theih loh. Lawngte chu livirin a hîp pil a, thlawhna thlâwk pawh thlipuiin a nuai darh vek thin.

 

A bik taka sawngbawl leh cheibawl pûm bik hmanga chu thliarkâra a luh dan te, vantirhkoh paihthlâkte thlah awmna Ahfrid khawvela a lawmman dawn tur mitthla reng chunga a chên a, a chêt dan ngaihnawm tak kan hmu zui a ni.

 

Vala (Vanlalliana) hi Ahfrid khawvelah “Valha” ti a hriat leh sawi a ni. Vala duhthusam ram chu “Valhalla” tiin ka han vuah ve ngawt a nih hi, “Valha Vala Valhalla” tih hi inrem a, in-rhyme riauva ka hriat vang a ni. Valhalla tih hi Norse-ho thawnthu hlui (mythology)-a pasaltha indonaa thi ta-te an lo lawmna pindan zau leh ropui tak a ni a. Tun hnuah chuan duhthusam ram, zahawmna, ropuina, leh hlimna hmun sawi nan an hmang zui ta a ni.

 

Nung sârh maia he a fantasy novel ziah hi Hollywood lama director hmingthang Steven Spielberg emaw, James Cameron emaw chuan film-ah siam se, Oscar Award a lâk lohna tur bik ka hre lo. A chhiar tawhte pawhin a fakna hla hi an sa sang hlawm khawp mai. Tunlai tawng takin Taitea fan ruhkawl (die-hard fan) ni sa lo tan pawha ngaihven tlâk a ni.

 

He lehkhabu hian i nitin nun pangngai atang khan hun dang, hmun dangah a hruai hrang daih ang che a. Taitea Kâwlkil Piah Lamtluang insial kal ruih mai chu han zawh la, a suangtuahna khawvelah chuan han lêng leu vêl teh le!

 

 


(March 18, 2016 Vanglaini Thu leh hla Huang)

 

 

ZO TUNGCHAW

 

 

Comments

Popular posts from this blog

Ka Hmangaih LM - Lallianmawia pachuau

KAWLTUCHAWI HLA SAWI FIAHNA

Thereng chi hrang hrang hming - Ka Tungchaw