THLALER AURAWL -C.Lalnunchanga

 

THLALER AURAWL

-C.Lalnunchanga

 

Bible tawngkam tih pawh theihnghilh khawpin ‘Chawlhna Tuikam’ tih leh Mafaa tih hi a inhmeh a. Kha chawlhna tuikamah khan min chawlhpui rei lutuk a, kan chawl hlen tawh mai dâwn emaw kan ti hman hial a. Chutah, a hming a lo lan leh chuan Mafaa, ziakmi kha ni lovin, Mafaa, comedian a rawn lang luau mai a. Hman deuh khan thlaler atanga a aurawl kan hre leh ta a. Fapa tlan bo lo haw leh kan chan rum rum a. Vaihna Vartian a rawn ti zui leh nghal a. Fapa tlan bo zawng a lo ni lo ve.

 

Thlaler atanga Mafaa aurawl kha a ring tawk lo deuh niin ka hria a, ka rawn khuanpui teh ang.

 

A thuhmahruai kan chhiar atangin Mafaa, mi â kha a ni tih ka la hre thei a. Ni chiah e, a thu leh hlate hi mi fing ziah duh chi ni nghal lo chuan, a fing deuh chuan a ziah pawh kan ziak ngam lo reng a. Tumah tihlawm tum pawh ni hran lo, pawisa hisap chunga ziak pawh ni lo, awmze nei taka kalpui pawh tum lo thu ziah hi, tunlaiah tu nge a fing mang e, ti ang? Mahse, hetiang mi hi a ni Zoramin a mamawh chu. Writer tak tak kan la awm tih hriat hi a thlamuanthlak zawnga ngaihtuah pawhin, literature huang chhung atanga thlir chuan, hei ngei hi tih tur a ni. Tunlaiah zawng, mahni rilru chu sawi loh mahni rilru lo pui puite hi kan sawi duhzawng a ni zo ta. Hetiang mite thuziak hi chu thuziak tha a tling ngai lo reng a ni.

 

Ani Mafaa, awm khawmna apianga a rawl ring berin a aw hi ring a la ti tawk lo a ni ang, ‘Thlaler Aurawl’ a ti hniam raih mai a. A duhthawh lutuk thahnem aurawl a nia nge. Hei hi zawng, a lehkhabu lei a, chhiar a, hriat tum mai chi a ni.

He lehkhabu hlawm hrang hrangah hian a essay hi han thlir hmasa thuak thuak ila. Hluak tel lova thu chheh kual leh thu uar a thiamzia a lang a. Kamtha khuaa a thianpa: ‘A hawiher hi han chik chet chet phei chuan, sumhmuna thlasik nilum ai paha tho thlawk lai man chet chet a chin duh hmel riau va.’

 

A thianpa hmel leh mizia awm hi a sawi fiah thiam a ni ringawt lo. A hranpaa thil nuihzatthlak tak ni lo, mahse han chhiara mi tihlim thei tak ziah hi a thiam riau va. A thianpa tan hian thil huatthla la tak a ni anga tih tur a ni a, mahse a huatthla la miah si lo.

 

A thianpa Rotekawla nena an inhnialna: “Ram leh hnam rawngbawlnate chu i la ti ta dahrual a; lansarhna thawrawng leh thiltihtheihna i thlakhlelh vang leh politics-a i zuan luh duh huna inhawlhkhalhna (pole) atana hman i tum avanga inhmang mai mai i nih zâwkzia chu vai chhang zuarho pawhin titi berah an nei alâwm,” han tih nen hi chuan a chunga thu chheh khi chu a danglam daih a.

 

Mafaa hian a duh hunah mi a tinui a, a duh hunah mi a tilungleng a, a duh hunah thil eng emaw min ngaihtuahtir vak a. A thlekna lam lama min thlektir ve ringawt hi thuziakmi a nihna lo lanna chu a ni. ‘Dika Lushai’ inti kher thin Vanlaldika Tlau, a nu Mizo, a pa sipai bang,’ a han tihte hian Vanlaldika hi tu nge a nih a sawi chiang fawk fawk hlein ka hria.

 

Critic tha, mipuiin kan beisei, mahse amah hi amah a nihna tur ang ni pha lo tih erawh chu, ‘Themes’ tih hnuaia a thupui dah pahnih, ‘ Mizote leh Poetry’ tih leh ‘Mizo Thalaite leh Thu leh hla’ tihah hian kan hmu thei awm e. Criticism leh Mizo hlahrila kan tui viau va, lehkhabu review-na kan ziak dawn a nih pawhin Mafaa Themes hi chhiar ngei ngei chi a ni.

 

He lehkhabu-ah hian Mafaa a nihna dik tak kan hmuh nawn lehna chu: ‘Dara an tum rawn zan kha’ tih te, ‘Ka Damlova’ tih te, ‘Ka Hming Hnaisailo hi’ tihte hi han chhiar nawn leh ila, a thu chei par thiam zia kan hmuchiang tawlh tawlh a.

He a tribute hian a nihna dik tak chu a pho chhuak a: ‘Hun leh kum a lo her liam zel ang a, thangthar zel te’na kan zalna vaivut an rawn pal khuk ve hunah pawh he perhkhuang tingtang vala hian lei hmun khawhar hi zaiin a la awi zel ang a. A hlate pawh varhparh arsi angin a eng zel ang. Nghilh loh par, chuai leh chul ve lo tur a ni a, a vul zel dawn a ni,’ tia a thu chheh hi amah Mafa-a ngeiah hian kan beisei a ni.

Mafaa hi a nihna takah chuan Poetry hi thuziak pangngai ai hian a thiam zawkin, Mafaa ti-Mafaa tu ber niin ka hre hial thin.

 

‘Hrên kan nih chhan a dang angin,

Phuar kan nih dân a hrang theuh va;

Kan pathian neihchhun beiseina!’ tih te,

‘Indona phai ruamah chuan

Remthu lo leng sela,

Râlthuam zawng zawng meipuiah paihin

Damna siktui dâwn za ila

Aw! remna lo thleng mawlh teh se,’

 

tih te, ‘Kâwl A Vâr Leh Ang,’ tih te, ‘Hmangaihna Saltâng’ tih poetry-te hi hun ren miah lohva khelh zui a châkawm hle a. Ni danga la sepah khek mai ila.

Lalmama ‘Virthlileng’ te, L. Biakliana ‘Hmangaihna Dik’ te, P.S. Chawngthu ‘Sam Ang Ka Then Hnu’ te, Rokunga ‘Harh La, Harh La’ tih hlate Saptawnga a lehlin ngam dânah hian Mizo tawng a thiam tluk thovin Saptawng pawh a thiam ang tih ka ring mai a. Saptawng ka thiam ve loh avangin a mawina chu ka varpawh ve zo lo va.

 

Chutichuan kum sawm hnuah Mafaa hian a fa pahnihna, a chhang chu a han hring leh ta a. (He thu hi Vaihna Vartian pian hmaa ka ziah tawh kha a ni a. ) A chhang a khat hle. Pathianin a pek a talent-te kha pakhat mah a la hloh lo va, a peipung tha em em lo tih chauh a ni. Mafaa hnen atang hian thil tam tak kan beisei a, kum sawm kan nghak a, ‘Thlaler Aurawl’ chu a lo thangkhawk a. He lehkhabu hi uluk taka kan chhiar erawh chuan thlaler aurawl satliah mai a ni lo tih kan hre thei ang.

 

‘Thlaler Aurawl’ hian hringnun buai nuai min thlirtir sauh sauh va, chuta tang chuan chawlhna tuikam min thlen a, thudik min hmuhtir a. Mafaa kan tih hian thlalera mi kha emaw tih kher loh tur. Heng a lehkhabute aia ropui hi a la ziak thei tih kan hria a. A nau vei chhung hi a rei leh hle ang tih erawh chu kan hlau a ni.

 

ZO TUNGCHAW